BİR CEZANIN YATARI NASIL HESAPLANIR?
AÇIK VE KAPALI CEZAEVİ SÜREÇLERİ NASIL OLUR?
Bu yazımızda bir kimsenin kesinleşmiş bir cezası nasıl infaz edileceğini ele alıp cezası kesinleşen hükümlünün bu cezasının ne kadarını kapalı ceza infaz kurumunda ve ne kadarını açık ceza infaz kurumunda geçireceğini ve bunun yanında bir cezanın yatarının nasıl hesaplanacağını ele alıp değerlendireceğiz.
YATAR HESABINDA SÜREÇ VE İZLENECEK ADIMLAR
Bir hükümlü kişinin almış olduğu bir cezası mahkemede kesinleşmiş ise yani tüm kanun yolarından geçmiş veya kanun yollarına müracaat edilmediği için kesinleşmesi söz konu olmuş ve verilen ceza hakkında kesinleşme şerhi düzenlenmiş ve ceza ilgili infaz birimine gönderilmiş ise bundan sonra artık bu ceza ile ilgili infaz kalemi ve infaz savcılığının görevi başlamış olur. Yani bu artık mahkemeden çıkan bir olay olur ve bundan sonraki aşama infaz biriminde gerçekleşir.
Bu aşamada burada öncelikle infaz saçlığı tarafından hükümlünün müddetnamesini düzenler. Bu müddetnamede hükümlünün hak ederek tahliye tarihi, koşullu salıverme tarihi ve cezaevi alındığı tarih yazılır. Ayrıca tutuklu kalmış olduğu süreler veya gözaltında geçirdiği süreler var ise bunlarda ayrıca müddetnameye eklenir. Bu şekilde kişinin koşullu salıverilme tarihi hesap edildikten sonra sıra denetimli serbestlik süresini hesaplamaya gelir aşağıda açıklanacağı üzere denetimli serbestlik süresinin de hesaplanması sonucunda uygulamadaki adı ile hükümlünün yatar hesabı ortaya çıkmış olur. Bu aşamadan sonra artık bu cezasının ne kadarının kapalı ceza evinde ve ne kadarının açık cezaevinde geçirileceği sorusu gündeme gelir.
- Bunun dışında kişinin tekerrür eden başka suçu var mı?
- Suç tarihinin ne olduğu?
- Suçun türünün ne olduğu?
- Suç tarihindeki yaşının ne olduğu?
- Henüz içinde bulunduğu yaş grubunun ne olduğu?
Hususları kişinin yatar hesabının yapılabilmesi için son derece önemlidir.
ÖRNEK YATAR HESAPLAMA
Şimdi bu kapsamda böyle bir hesaplamaya gidecek olursak diyelim ki bir kimse hırsızlık suçundan 10 yıllık bir ceza aldı ise koşullu salıverme süresi bu suç için 1/2 olduğu için 5 yılın ceza infaz kurumunda kalan 5 yılının ise koşullu olarak dışarıda geçirilebilinecektir. Bunun yanında bu suç için denetimli serbestlik süresine bakılacak olunması halinde suç tarihinin 30 mart 2020 den önce olması halinde 3 yıl bu tarihten sonra olması halinde ise 1 yıl olarak denetimli serbestlik uygulanacaktır. Bu kapsamda 5 yıl olarak içeride geçirilmesi gereken süre (burada 30 mart 2020 den önce ise suç tarihi) 2 yıl olacak ve (30 mart 2020 den sonra ise suç tarihi) denetimli serbestlik süresi 1 yıl olacağından 5 yıl olan koşullu salıverme süresi ile birlikte içeride geçirilecek süre 4 yıl olacaktır.
ÖZET:
10 yıllık ceza var ise;
Ks oranı : 1/2 ise, 10* ½ = 5 yıl ks süresi
Ds Süresi : 1 yıl ise, 5-1 = 4 yıl cezaevinde geçirilecek süre olmaktadır.
Bunun yanı sıra açık ve kapalı cezaevi süre süreçlerine de bakılacak olunur ise,
Toplam cezaları on yıldan az olanlar bir ayını, on yıl ve yukarı olanlar ise onda birini kurumlarda infaz edip, iyi hâlli olan ve koşullu salıverilme tarihine yedi yıl veya daha az süre kalanlar açık cezaevine ayrıla bildiğinden koşullu salıverme ve denetimli serbestlik sürecinin hesabından sonra şuna bakılır:
Verilen ceza kasıtlı bir suçtan kaynaklı ise;
İstinai suçlar hariç olmak üzere 3 yıl – 10 yıl aralığında ise, kapalı ceza infaz kurumuna alınıp; bir ayını bu kurumda geçirdikten sonra açığa ayrılabilecektir. Cezaevlerine ilişkin Covid – 19 izinlerinin 2023 yılının temmuz ayına kadar uzatılması yasalaştığı için açık cezaevindeki kişiler bu süreçte izinli sayıldıklarından cezası bu aralıkta kalmış ise ve denetimli serbestlik ve koşullu salıverme tarihleri ile tahliye edilemiyor ise bir ayını kapalı cezaevinde geçirdikten sonra açık cezaevine ayılabilecek ve oradan da izinli olarak tahliyesi gerçekleşebilecektir.
Verilen ceza taksirli bir suçtan kaynaklı ise;
İstinai suçlar hariç olmak üzere 5 yıl – 10 yıl aralığında ise, kapalı ceza infaz kurumuna alınıp; bir ayını bu kurumda geçirdikten sonra açığa ayrılabilecektir. Cezaevlerine ilişkin Covid – 19 izinlerinin 2023 yılının temmuz ayına kadar uzatılması yasalaştığı için açık cezaevindeki kişiler bu süreçte izinli sayıldıklarından cezası bu aralıkta kalmış ise ve denetimli serbestlik ve koşullu salıverme tarihleri ile tahliye edilemiyor ise bir ayını kapalı cezaevinde geçirdikten sonra açık cezaevine ayılabilecek ve oradan da izin nedeniyle tahliyesi gerçekleşebilecektir.
Diyelim ki, bir kişi nitekli dolandırıcılık suçundan 10 yıllık bir ceza aldı. Bu cezanın yarısı koşullu salıvermeden geçicek kalan beş yıl olacaktır. Bunun bir yılı da denetim serbestlikten geçeceği için 4 yıl kalmış olacaktır. Ayrıca verilen cezanın belli bir kısmının kapalı da ve belli bir kısmının da açıkta geçirilmesi gerekir. Eğer ki 3 yıl veya aşağısında bir ceza alınmışsa bu 3 yıllık ceza da kasıtlı suçtan kaynaklı ise bu kişi direkt açığa alınmaktadır. Eğer bir taksirli suç söz konusu ise burada artık açığa ayrılması için 5 yıl söz konusu olacaktır. Yani 5 yıl veya altı bir ceza söz konusu ise ve taksirli suçtan kaynaklı ise yine doğrudan açık cezaevine alınma söz konusu olur.
Covid-19 izninden dolayı açık cezaevindeki kişiler cezalarını dışarıda geçirmektedirler. Dolayısıyla bir kimse 3 yıllık bir ceza aldı ise açık cezaevinden serbest bırakılır. Tabi bu aşamaya kadar bu süreç gelmez. Neden? Çünkü bu suçun koşullu salıverilme süresi ve denetim serbestliği hesap edildiğinde bu kişinin zaten yatarı olmamaktadır.
Neyse diyelim ki bir kimse bir ceza aldı dediğimiz gibi cezası 3 yıl veya altı bir ceza açıpa alınma durumu söz konusu ve buradan tahliye edilir. Ve cezasını dışarıda çekmesi söz konusu olmaktadır. Taksirli suçtan dolayı da 5 yıllık bir durum söz konusu olmaktadır. Burada ise direkt açık cezaevine alınma ve oradan da tahliye edilmesi söz konu olmaktadır.
Peki acaba kesinleşen ceza 3 yıl ile 10 yıl arasında ise burada durum ne oluyor buna bakacak olursak; burada bir ayının Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda geriye kalan kısmını açık ceza infaz kurumunda geçirilmesi gerekiyor. Açık cezaevine alınması halinde ise direkt tahliye söz konusu olabilmektedir. 10 yıl ve üzeri bir durum söz konusuysa burada da bu cezanın bir bölümü içeride geçirilmesi gerekmektedir. Bu 10 yıl ve üzeri cezanının
- 1/10 luk kısmının içeride geçirilmesi
- Koşullu salıverilmesine 7 yıl ve daha az bir süre kalması
- İyi halli olması şartı aranıyor.
Örnek:
10 yıllık bir cezanın 1/10 unu zaten 1 yıl yapar. Dolayısıyla 10 yıllık bir ceza almış kişi 1 yıl içerde yatacak, yani kapalı cezaevinde. Geriye kalan süresi zaten 4,5 yıl kalıyor koşullu salıverilmesine. Dolayısıyla koşullu salıverilmesine yedi yıldan az bir süre kaldığı için bu kişi açık cezaevine alınacak ve oradan izinli olarak tahliyesinin yapılması gerekiyor.
Bu durumda bu kişi 1/10 unu kapalı cezaevinde geçirecektir. Ardından koşullu salıverilmesine 7 yıl veya daha az süre kalmışsa bu durumda açığa geçer. ORdan tahliye edilir. Eğer koşullu salıverilmesine 7 yıldan fazla süre varsa bu durumda yine kapalı cezaevinde cezası devam edecek ta ki cezası koşullu salıverilmesine 7 yıl ve aşağısı bir duruma kalana kadar.
İşbu bahsedilen durumlar adi suçlar için geçerli olmaktadır. Mesela bir cinsel suç varsa burada ayrı bir durum söz konusu olacak veya bir kasten adam öldürme suçu söz konusu olduğunda burada ayrık durumlar söz konusu olacaktır. Ancak yukarıda bahsettiğimiz hususlar genel olarak takip edilen ve adi suçlar için söz konusu olan süreç olmaktadır.
Av. Naim GÖZMEN